Światowy Dzień bez Tytoniu 2025. E-papierosy to manipulacja!
Światowy Dzień bez Tytoniu obchodzimy 31 maja.
Tegoroczna edycja odbywa się pod ustalonym przez WHO hasłem „Demaskowanie atrakcyjności wyrobów tytoniowych i nikotynowych”.
Główny Inspektorat Sanitarny zainaugurował kampanię "E-papierosy to manipulacja", której celem jest zwiększenie świadomości społecznej – zwłaszcza młodzieży, rodziców i nauczycieli – na temat zagrożeń związanych z nowymi wyrobami nikotynowymi.
E-papierosy nie są modą ani nowoczesną alternatywą dla tradycyjnych wyrobów tytoniowych. To narzędzie marketingowe przemysłu tytoniowego, które buduje złudne poczucie wolności, nowoczesności i bezpieczeństwa – tylko po to, by uzależnić kolejne osoby.
Produkty projektowane są z myślą o młodych. W strategiach marketingowych koncerny wykorzystują social media, współpracują z influencerami, reklamują swoje produkty jako nowoczesne i rzekomo bezpieczne. Oferują na początek produkty o niskiej zawartości nikotyny, które wyglądem i smakiem przypominają słodycze – wszystko po to, by zbudować uzależnienie i lojalność młodych konsumentów. Te działania mają dużą skuteczność: już ponad 22% polskiej młodzieży w wieku 13-15 lat używa e-papierosów.
Co mogą zawierać e-papierosy?
E-papierosy nie są bezpieczną alternatywą dla tradycyjnych papierosów. Aerozole wytwarzane przez e-papierosy mogą zawierać toksyczne substancje, takie jak:
- glikol propylenowy i glicerynę roślinną, które w drogach oddechowych wykazują działanie toksyczne;
- benzopiren – może wydzielać się podczas procesu podgrzewania glikolu propylenowego czy gliceryny, wykazuje działanie rakotwórcze;
- aldehyd octowy – może wydzielać się podczas procesu podgrzewania glikolu propylenowego czy gliceryny, substancja rakotwórcza, działająca szkodliwie na wątrobę;
- akroleinę – wydziela się po podgrzaniu liquidu do około 100 - 200 stopni Celsjusza, może wywoływać nowotwory płuc, ma działanie drażniące dla skóry, dróg oddechowych i oczu;
- nikotynę – uzależniającą substancję psychoaktywną;
- aceton – działający drażniąco na skórę;
- syntetyczne aromaty i związki smakowe np. diacetyl – prowadzący do poważnych chorób płuc;
- a także substancje psychoaktywne, takie jak CBD, czyli kannabidiol, związek występujący
w konopi.
Jak e-papierosy wpływają na zdrowie?
Używanie e-papierosów może nieść za sobą szereg niekorzystnych zmian w organizmie osób, które z nich korzystają, oraz narażonych na bierne wdychanie, np.:
- podrażnienie oczu, błony śluzowej gardła i jamy ustnej;
- kontaktowe zapalenie skóry, oparzenia;
- EVALI – ostre uszkodzenie płuc charakterystyczne dla użytkowników e-papierosów;
- krwawienie do pęcherzyków płucnych;
- zarostowe zapalenie oskrzelików;
- wzrost ryzyka zachorowania na nowotwory.
Ponadto używanie e-papierosów może wiązać się z:
- zaburzeniami koncentracji, pamięci i nastroju;
- większym prawdopodobieństwem sięgnięcia po tradycyjne papierosy w przyszłości;
- zwiększonym ryzykiem uzależnienia od nikotyny, nawet przy sporadycznym używaniu.
Manipulacje przemysłu tytoniowego
Przemysł tytoniowy stosuje różnorodne strategie marketingowe, aby przyciągnąć młodzież do e-papierosów,
w tym:
- projektuje urządzenia przypominające modne gadżety;
- oferuje atrakcyjne smaki, np. owoców czy słodyczy;
- promuje produkty jako „mniej szkodliwe” lub „nowoczesne”;
- organizuje kampanie w mediach społecznościowych z udziałem influencerów;
- promuje przekaz podkreślający „wolność wyboru” czy „styl życia”.
Takie działania to celowa manipulacja – przemysł tytoniowy uzależnia od swoich produktów nowe pokolenia i zapewnia sobie stałych klientów.
Co możesz zrobić?
Jeśli jesteś rodzicem lub opiekunem: rozmawiaj z dziećmi o zagrożeniach związanych z e-papierosami i bądź wzorem do naśladowania.
Jeśli jesteś nauczycielem i wychowawcą: włącz tematykę szkodliwości e-papierosów do zajęć edukacyjnych.
Jeśli jesteś uczniem: bądź świadomy manipulacji marketingowych i podejmuj mądre decyzje dotyczące zdrowia.
Jeśli potrzebujesz pomocy w rzuceniu palenia, możesz skorzystać z infolinii: 801 108 108 – Telefonicznej Poradni Pomocy Palącym, czynnej od poniedziałku do piątku: 09.00 – 21.00.